Het planetaire probleem van kunststoffen
In het beroemde voorspellende gedicht Fire and Ice van Robert Frost speculeert de dichter uit New England over het einde van de wereld. Zal het door vuur of door ijs zijn?
Frost had duidelijk nog nooit in een moderne supermarkt in een gangpad met flessen water gelopen.
Tegenwoordig vormen kunststoffen een veel groter risico voor het welzijn van de planeet dan vuur of ijs - vooral ijs. Dit komt omdat plastic momenteel een van de grootste bedreigingen vormt voor de oceanen, en gezonde oceanen zijn een van de belangrijkste voorwaarden voor een gezonde aarde.
Hier zijn enkele onbetwiste cijfers: Oceanen zorgen voor 97% van de watervoorraad in de wereld, creëren meer dan 50% van de zuurstof, absorberen 50 keer meer kooldioxide dan de atmosfeer, regelen het klimaat door warmte van de evenaar naar de polen te transporteren en bedekken 71% van het aardoppervlak.
Met andere woorden, als de oceanen in een exponentieel tempo verstikt worden door een synthetische, niet-afbreekbare, wildlife-dodende substantie, dan zal het niet lang duren voordat we de resultaten ook op het droge zullen voelen.
Dit is precies het lot dat de Clean Seas campagne probeert te voorkomen.
Clean Seas is opgezet door het Milieuprogramma van de Verenigde Naties (UNEP) met als doel overheden, particuliere bedrijven en het grote publiek te betrekken bij de strijd tegen plasticvervuiling in zee en is sinds de start begin 2017 snel gegroeid.
Een van de recente toevoegingen aan de steeds langer wordende lijst van deelnemers is de Association of Arctic Expedition Cruise Operators (AECO), die de strijd naar de poolcruisesector brengt.
De oprichting en filosofie van de Clean Seas-campagne
Als de inleiding van deze blog niet genoeg was om je bang te maken, zijn hier een paar eenvoudige, aangehaalde en serieus angstaanjagende statistieken:
Elk jaar wordt acht miljoen ton plastic in de oceanen gedumpt. [ 2] Van dat plastic afval bestaat 236.000 ton uit microplastics (afgebroken stukjes die kleiner zijn dan je vingernagel). [ 3] Deze microplastics zijn vooral schadelijk voor zeedieren, die ze vaak niet kunnen onderscheiden van voedsel en die ze inslikken, ze vervolgens niet kunnen verteren en er uiteindelijk door verhongeren. [4]
Omdat de meeste plastics honderden of duizenden jaren nodig hebben om af te breken en vaak alleen uiteenvallen in kleinere microplastics, gaat het probleem niet vanzelf weg.
En dit probleem zou al verschrikkelijk genoeg zijn als het beperkt bleef tot de oceanen, maar dat is niet zo.
Vandaar de behoefte aan programma's zoals Clean Seas, dat zijn inspanningen richt op misschien wel de meest milieubelastende stof van onze tijd, naast fossiele brandstoffen en chloorfluorkoolwaterstoffen.
Tot de mijlpalen van Clean Seas behoren het verbod op plastic tassen in Kenia en Chili, een verbod op microkorrels in cosmetica en verzorgingsproducten in Nieuw-Zeeland, een verbod op plastic rietjes in Vanuatu, de verwachte uitbanning van plastic voor eenmalig gebruik in India tegen 2022 en de belofte van Volvo om tegen 2025 gerecycled plastic te gebruiken in 25% van zijn nieuwe voertuigen.
De publieke steun voor Clean Seas is eveneens bemoedigend: alleen al in het eerste jaar hebben 43 landen zich aangesloten. De meest recente is Australië, dat beloofd heeft om 70% van zijn plastic verpakkingen te recyclen of te composteren tegen 2025.
Met de toevoeging van AECO aan de Clean Seas-campagne heeft de preventie van plasticvervuiling zich nu ook aangesloten bij de expeditiecruise-industrie op de Noordpool.
AECO's bijdragen aan Clean Seas
AECO onderneemt meerdere inspanningen om de Clean Seas beweging te bevorderen.
Plastic voor eenmalig gebruik is een speciaal doel, omdat het zo overvloedig wordt gebruikt en weggegooid aan boord van cruiseschepen, en AECO verbetert ook zijn door passagiers gesteunde strandopruimacties en geeft voorlichting over manieren om plasticvervuiling op zee te voorkomen.
Als gevolg van deze initiatieven zijn er al veranderingen gaande op Oceanwide schepen.
Zo zijn we bijvoorbeeld plastic zeepdispensers en waterbekers aan boord van onze schepen aan het uitfaseren ten gunste van herbruikbare waterflessen. Passagiers kunnen deze flessen bijvullen in waterkoelers in de gangen.
AECO helpt Clean Seas ook door de vrijwillige strandschoonmaak voor passagiers, die al behoorlijk succesvol is, te bevorderen: Dankzij AECO's Clean up Svalbard inspanningen wordt er elke zomer ongeveer 20 ton afval verwijderd van de stranden van Spitsbergen.
In feite verwijdert elk cruiseschip tussen de drie en vier ton afval per seizoen. Tijdens het Arctische seizoen 2017-18 werden 128 strandschoonmaakacties georganiseerd die meer dan 40 ton zwerfvuil verminderden.
Dergelijke schoonmaakacties bevinden zich in goed gezelschap van grootschalige inspanningen zoals die van Ocean Cleanup, die zichzelf de indrukwekkende en Hercules-taak heeft gesteld om binnen de komende vijf jaar de helft van de Great Pacific Garbage Patch ter grootte van Alaska te verwijderen.
Naast het verminderen van het plastic dat aan boord van cruiseschepen wordt gebruikt en het verwijderen van het zwerfvuil dat er al is, streeft AECO ernaar om mensen te onderwijzen als onderdeel van zijn inzet voor Clean Seas.
AECO verzamelt, systematiseert en deelt momenteel best practices in plasticverbruik aan boord van aangesloten schepen. AECO neemt ook deel aan relevante presentaties en conferenties, waar inzichten worden gedeeld over hoe de particuliere sector kan helpen bij het bestrijden van plasticvervuiling op zee.
De toekomst van de Clean Seas-campagne
Terwijl Clean Seas aan kracht blijft winnen door de bijdragen van haar leden, vinden er belangrijke technologische innovaties plaats die de huidige afvalverwijdering kunnen versnellen en levensvatbare langetermijnalternatieven voor plastic kunnen bieden.
Het eerder genoemde Ocean Cleanup team is bijvoorbeeld hard aan het werk om een enorme schoonmaakmachine voor de zee te perfectioneren die gebruik maakt van golven, stromingen en wind.
Dit 600 meter lange U-vormige apparaat, dat de bijnaam Wilson heeft gekregen, drijft nu ver op de Stille Oceaan en verzamelt automatisch drijvend plastic dat later naar recyclingcentra wordt gebracht.
Omdat Wilson zich nog in de bètafase bevindt, zijn er natuurlijk wat haken en ogen geweest, maar het Ocean Cleanup team is van plan om het apparaat binnenkort op volle capaciteit te laten draaien.
Er is ook een groeiende beweging gaande om meer biologisch afbreekbare alternatieven voor plastic te maken.
Dit doel in het bijzonder was het onderwerp van een recente miljoen dollar subsidie van de Ellen MacArthur Foundation die bekend staat als de Circular Materials Challenge, waarin werd gevraagd om ontwerpen die plastic verpakkingen voor snacks, sauzen en koffie kunnen vervangen.
De winnaars van dit ontwerp, een team van de Universiteit van Pittsburgh, creëerden door middel van nano-engineering een stevig en recyclebaar materiaal dat wordt gevormd uit lagen polyethyleen.
Andere plastic alternatieven zijn eveneens reden tot optimisme: Een daarvan is een materiaal gemaakt van maïszetmeel, bakolie en suiker dat veilig is voor vissen en een levensduur heeft van 15 jaar; een ander is een polyester composiet dat uiteenvalt in water; en weer een derde is een schuimvervangend verpakkingsmateriaal gemaakt van bamboe, tarwestro en zelfs paddenstoelen.
Maar ondanks deze positieve ontwikkelingen dwingt de lage prijs en het gemak van plastic het grootste deel van de mensheid om door te gaan met het maken en gebruiken van dit alomtegenwoordige materiaal in enorm niet-duurzame hoeveelheden.
Het is immers juist het nut van plastic dat tot onze huidige hachelijke situatie heeft geleid.
En daarom is het werk van Clean Seas nog lang niet klaar. De campagne moet blijven groeien om ervoor te zorgen dat we de zeeën (en onszelf) niet verstikken in onze eigen uit de hand gelopen creatie.
Want als we zo doorgaan met het gebruiken en weggooien van plastic, zal Robert Frost zijn apocalyptische gedicht moeten bijwerken met een derde ingrediënt dat de wereld beëindigt.
