OTL05-18, reisverslag, Noord-Spitsbergen - Ijsbeer Special

Ons avontuur begon toen we in de zodiac stapten om naar M/V ORTELIUS te gaan, ons comfortabele drijvende thuis voor de komende zeven dagen. Sinds Longyearbyen in 1906 door John Munro Longyear werd gesticht als mijnwerkersnederzetting, is het het startpunt geweest van vele historische en baanbrekende expedities. Met alle gasten en hun bagage veilig aan boord, vertrokken we in de late namiddag. Terwijl we de Isfjord binnenvoeren, zagen we onder andere Noordse Stormvogels, Zwarte Zeekoeten, Drieteenmeeuwen en Kleine Alken. We kwamen samen in de lounge voor briefings en introducties. De reddingsbootoefening bood de gelegenheid om ons om te kleden en elkaar te leren kennen terwijl we als oranjekleurige zeevogels op het dek bij elkaar kropen en in de reddingsboten gluurden. De avond werd veilig voortgezet met champagne en de hoop op een succesvolle reis. Expeditieleider Rinie bracht samen met de kapitein een toost uit op onze expeditie aan boord van M/V ORTELIUS. De windsnelheid nam toe toen we het open water op voeren en om 22.00 uur lagen de meeste mensen in bed, wat de beste plek is om te doen als je last hebt van reisziekte.

S Nachts trokken we langs de westkust van Spitsbergen en 's ochtends bevonden we ons ten noorden van het hoofdeiland van de archipel. Na het ontbijt hadden we een aantal verplichte vergaderingen over hoe we ons moesten gedragen in Ijsbeerland en hoe we met de zodiac aan land moesten komen. Terwijl de Expeditiestaf de rubberlaarzen uitdeelde, voer Ortelius de Raudfjord (Rode fjord) in voor een geplande landing om de kust te verkennen en de benen te strekken. De mist was inmiddels opgetrokken en je kon zien waarom de fjord zo heette. Rode sedimentgesteenten (Old Red) van ongeveer 600 miljoen jaar oud, voornamelijk Hematiet, vormden het belangrijkste gesteente van het gebied. Direct bij de ingang van de fjord werd via het omroepsysteem omgeroepen: BELUGAS ARE AHEAD!!! Deze prachtige kleine walvissen waren overal om ons heen, moeilijk te tellen maar misschien iets van 50 dieren. We zagen ze de fjord in en uit zwemmen, er waren witte, of beter nog, roomgele en grijze volwassen walvissen en jonge walvissen. Uiteraard genoten ze ook van het prachtige landschap van de Raudfjord met de puntige bergen in rode kleur en gletsjers rondom. Later voeren we dieper het fjord in tot aan de gletsjer voorkant van het zijfjord genaamd Ayerfjord. Onderweg controleerde Rinie de landingsmogelijkheden maar de sneeuw domineerde nog steeds het landschap, dus geen landing, MAAR Rinie heeft altijd een Plan B (en C en D....). Tijdens lunchtijd voer de kapitein ons vlak langs de Fuglefjorden met de enorme Svitjodbreen aan de binnenkant. Na een pauze werd het nieuwe plan in een vergadering bekendgemaakt: een zodiac cruise in de Fuglefjorden stond ons te wachten. Op die plek ontdekte de Nederlandse ontdekkingsreiziger Willem Barentsz zo'n 400 jaar geleden het land en gaf het de naam Spitsbergen. We voeren met de zodiacs tussen kleinere en grotere rotseilanden door waar verschillende vogelsoorten nestelden, waaronder Grote Jagers, Brandgansen en Noordse Sternen. We kwamen stap voor stap dichter bij de voorkant van de gletsjer waar we van een afstand van genoten. Onderweg kwamen we een paar baardrobben tegen op ijsschotsen, leuk om te zien, de op één na grootste zeehonden hier in het hoge noordpoolgebied. We beleefden allemaal mooie momenten in de fjord die we met al onze zintuigen en met onze camera's vastlegden. Later terug aan boord werd het nieuwe plan een soort van geschreven en kregen we te horen dat we 's avonds en 's nachts verder naar het noorden zullen gaan op zoek naar meer wilde dieren.

We hadden een kalme en rustige nachtelijke overtocht en toen we wakker werden, bevonden we ons in het poolijs. Zo'n prachtige ervaring op een heldere zonnige ochtend - een ervaring die niet veel mensen op aarde hebben. Het zee-ijs was goed, vrij uitgestrekt, en kort na het ontbijt begonnen we met onze berenwacht. Tegen elf uur zagen we onze eerste beer. Het was een jong mannetje - ongeveer 4 tot 5 jaar oud. Eerst kwam hij dichtbij, maar toen verloor hij zijn interesse in Ortelius en ging weg. We hadden goed uitzicht en de fotografen - vooral degenen met de lange lenzen - waren tevreden. We genoten van een lunchbuffet en daarna gingen we verder met het scannen naar beren. Kort daarna zagen we nog een beer, maar ook deze wilde niet dichtbij komen. Desondanks genoten we ervan om hem te zien in zijn prachtige natuurlijke habitat van de Arctische wildernis. In de namiddag gaf Barbara een presentatie: Ecosystemen in het zee-ijs. De wind was koud, maar de zon scheen ook en het licht was goed genoeg voor goede fotografie. Verschillende soorten zeevogels volgden ons schip en profiteerden van het voedsel dat door de gebroken ijsschotsen werd onthuld. Verschillende Ivoormeeuwen landden op het ijs vlakbij het schip tot groot genoegen van de vogelaars. We zagen nog twee beren, maar geen van beiden kwam in de buurt van het schip. Eén van hen verliet de ijsschots en zwom weg. Het gemak waarmee hij de zee op ging, toonde aan waarom ze als zeezoogdieren worden beschouwd. We hadden onze recap en briefing om 18.30 uur en dit werd gevolgd door het diner om 19.00 uur. Na het diner hervatten sommigen de waakzaamheid voor beren, maar de meesten van ons lagen om 11.00 uur in bed. Een nacht op het ijs zonder zonsondergang of zonsopgang lag voor ons.

Het is een rustige ochtend. De Ortelius ligt ingebed in het losse pakijs, tussen de ijsvlokken. Wat een bijzondere ervaring om de nacht door te brengen op een volledig stil schip in een volledig witte wereld. Je kunt je alleen maar afvragen hoeveel mensen de nacht verder ten noorden van onze huidige positie zouden hebben doorgebracht... Na een uitgebreid ontbijt ging iedereen zich richten op het doel van de dag, het vinden van ijsberen! Het weer was perfect, zeer goed zicht, een beetje bewolkt en geen wind. Het duurde niet lang voordat de eerste ijsbeer werd gespot. Een prachtige mannelijke ijsbeer, ongeveer 12 jaar oud met een klein litteken op de borst. Hij was zeker nieuwsgierig, snuffelde in de lucht, probeerde ons goed te ruiken, maar kwam niet dichter bij het schip. De lichtomstandigheden waren perfect, een goede gelegenheid om wat foto's te maken met de reflectie van de beer in de zee. Na de lunch vonden we onze tweede beer van de dag, weer een mannelijke ijsbeer. Deze beer had een litteken op zijn rechtervoorpoot, heel typisch voor mannelijke beren die al om het paringsrecht streden. Ook hij liep verder over het ijs en hoewel we niet erg dichtbij kwamen, hadden we goed zicht op de 'koning van de Noordpool' terwijl hij met gemak het ijs overstak. Later in de middag, rond vier uur, hebben we nog een beer gezien die "vreemd" gedrag vertoonde. Nog ver in de verte was deze hongerige beer duidelijk op een missie, hij liep in de richting van een zeehond die op de rand van zijn ademhalingsopening rustte. De beer bewoog heel langzaam in een neergelaten positie, soms stopte hij en keek omhoog naar de zeehond. Deze manier van jagen wordt "stalken op ijs" genoemd. Plotseling veranderde de beer zijn jachtstrategie en liet zich zachtjes in het water zakken op enige afstand van de zeehond. Nu ging alles heel snel. De beer dook richting ademhalingsopening, lanceerde zichzelf uit het water om aan te vallen. Hij greep de jonge Ringelrob binnen enkele seconden en doodde hem. Wat een show!!! Deze jachtmethode wordt aquatic stalk genoemd. Het schip kwam nu dichter bij de beer en we konden de vrouwtjesbeer en haar prooi goed zien. Ze sleepte de dode zeehond weg van het ademhalingsgat en begon hem te verstoppen in de sneeuw. Na een tijdje goed observeren, lieten we haar eten achter. Bij de recapitulatie leerden we meer over beluga's en de verschillende jachtmethodes van ijsberen. Na deze bijzondere dag op een 'Ijsbeer Special' rolde de mist over het ijs en was het tijd voor ons om naar het zuiden te gaan.

We gingen allemaal weer zuidwaarts door het prachtige zee-ijs, passeerden mistflarden en bleven altijd op zoek naar wilde dieren. Noordse Stormvogelen, Drieteenmeeuwen en Brunich's Zeekoeten waren, zoals altijd, onze metgezellen. Sterke wind uit het zuiden betekende dat we ons oorspronkelijke plan niet konden doorzetten tot in de Straat van Hinlopen. In plaats daarvan zochten we beschutting in de dichtstbijzijnde fjord: Sorgfjord, dat we op tijd bereikten voor de lunch. Sorgfjord snijdt 15 kilometer landinwaarts en was het toneel van een van de belangrijkste veldslagen waarbij 3 Franse oorlogsschepen 40 Nederlandse walvisvaarders aanvielen. We bleven aan boord omringd door prachtige hoge arctische berg- en toendralandschappen. Na het diner in het relatief kalme water van de ankerplaats vermaakte Rinie ons met zijn eerste lezing over de jachtstrategieën van ijsberen, zodat we konden nadenken en beter konden begrijpen wat we die ochtend zelf hadden gezien. Na een korte koffiepauze en wat frisse lucht werden we opnieuw onderwezen door Rinie met een uitstekende lezing over het fokken en voortplanten van ijsberen in de regio. Tegen de avond was de wind voldoende afgenomen om onze route westwaarts en vervolgens zuidwaarts naar Magdalena Fjord te vervolgen.

Na onze spannende reis vanaf het pakijs hadden we een soepele reis door de nacht en werden we wakker met een heerlijk ontbijt toen we aankwamen in Magdalenefjorden. De lucht was bewolkt maar de zee was kalm en we waren erg hoopvol over wat we aan land zouden aantreffen. We werden niet teleurgesteld. Toen we onze ankerplek naderden, zagen we een groep rustende mannetjeswalrussen. De spanning liep hoog op toen de bemanning de zodiacs te water liet en we vertrokken voor onze eerste excursie van de dag. Terwijl sommigen van ons aan land gingen om de walrussen te bezoeken, vaarden anderen door de fjord om een glimp op te vangen van de andere bewoners. We zagen poolvossen, Koningseideren en papegaaiduikers en kregen een voorproefje van de Kleine Alk kolonie die we 's middags zouden bezoeken. Dit alles terwijl we omringd werden door prachtige besneeuwde bergen en ongelooflijke troepwatergletsjers. We keerden terug naar het schip voor een warme lunch en wat rust voordat we ons klaarmaakten voor ons volgende avontuur. Degenen die interesse hadden, gingen met de expeditieleiders mee om de Kleine Alk kolonie te bezoeken. Wat een ervaring om deze prachtige kleine vogels te zien nestelen. De lucht was gevuld met hun geroep dat van de rotsen kwam en ging en een paar Sneeuwgorzen voegden ook hun lied toe aan de dag. Degenen die hun benen wat wilden strekken, landden aan de andere kant van de fjord voor een kleine wandeling om de Gullybreen gletsjer te bekijken. Bij terugkomst op het schip waren de gemoederen hoog na een welbestede dag. De bar was gevuld met vrolijke stemmen terwijl ze foto's en verhalen van de dag deelden. Niet lang daarna werden we naar het achterdek geroepen voor een "extreem" bbq-diner! Het weer was niet perfect, maar de bemanning had een feestmaal voor ons georganiseerd en we genoten van warme drankjes en veel gelach.

Na het heerlijke ontbijt konden we van tijd tot tijd op de horizon blazen van Blauwe Vinvissen zien, de grootste zoogdieren die op onze planeet leven. Net na de lunch gaf Rinie ons meer informatie over verdere plannen en de landing op een van de mooiste plekken van Spitsbergen - Alkhornet. Een enorm gebied met een nog niet bevroren actieve permafrostlaag met een bodempatroon (ijswiggen) en een karakteristieke top van 428 m erboven. Deze plek kunnen we "Spitsbergen in een notendop" noemen, omdat dit gebied de meeste kenmerken heeft die je rond de archipel kunt vinden. Van een afstand konden we vogelkliffen zien, bezet door tientallen drieteenmeeuwen en Brünich zeekoeten, maar op vlakke toendra's konden we mooie groepen Brandganzen zien, Spitsbergen Rendieren die op een paar meter om ons heen liepen en gelukkigen konden Poolvossen zien die rond grote rotsblokken slopen op zoek naar voedsel. Na een geweldige tijd in Alkhornet zetten we koers naar Longyearbyen. Om 19.00 uur verzamelden we ons in de bar voor een toast op de geslaagde reis. Kort daarna stroomden we naar de Dining Room voor ons laatste diner aan boord.

Veel te snel kwam er een einde aan onze Arctic - en wat een bijzondere week was het geweest! Rond middernacht kwam de Ortelius aan bij de pier in Longyearbyen, en de passagiers die vertrokken met de vroege ochtendvlucht gingen van boord. Alle anderen genoten van een rustige nacht in hun hutten. Toen Rinie ons 's ochtends voor de laatste keer wekte, zetten we zoals gevraagd onze grote bagage in de gangen, zodat de bemanning het voor ons van boord kon halen. Na het laatste ontbijt aan boord was het tijd om afscheid te nemen. Afscheid van ons schip en haar bemanning en personeel, afscheid van onze nieuwe vrienden. Er werden afspraken gemaakt om contact te houden en er werd afscheid genomen. We konden terugkijken op een indrukwekkende reis en we hadden allemaal veel herinneringen aan wilde dieren en spectaculaire landschappen tijdens onze dagen op het ijs, onze Zodiac-cruises en onze landingen aan land. Uiteindelijk leverden we de sleutels van onze hutten in, haalden we onze bagage op van de pier en gingen we op weg naar de stad of naar het vliegveld voor onze verdere reizen. Mogen we elkaar ooit ergens weerzien! We danken jullie allemaal voor jullie komst op dit Arctische avontuur, voor jullie geweldige gezelschap, goede humeur en enthousiasme. We hopen jullie in de toekomst weer te zien, waar dat ook mag zijn! Totale afgelegde afstand: 853 zeemijlen Namens Oceanwide Expeditions, kapitein Mika Appel, expeditieleider Rinie van Meurs, hotelmanager Sebastian Duma en alle bemanningsleden en medewerkers, was het een genoegen om met jullie te reizen.