IJsbergen: betekenis, definities, feiten
Weinig natuurverschijnselen zijn meer verbonden met Antarctica en het Noordpoolgebied dan ijsbergen, brokken drijvend zoetwaterijs waarvan het grootste deel (ongeveer 90%) verborgen ligt onder het wateroppervlak. Ze worden gevormd wanneer stukken ijs van ijsplateaus en gletsjers afbreken of afkalven en in het water vallen. Het natuurlijke drijfvermogen van ijsbergen komt van de luchtbellen die erin gevangen zitten en die tienduizenden jaren oud kunnen zijn. IJsbergen zijn niet te verwarren met ijsschotsen, dat zijn platte en kleinere platen gebroken zee-ijs.
Arctische en Antarctische ijsbergen
IJsbergen komen zowel op de Noordpool als op Antarctica voor, hoewel elke regio iets andere ijsbergen produceert. Arctische ijsbergen zijn meestal kleiner en minder talrijk, en hun vorm is meestal onregelmatiger dan Antarctische ijsbergen. Dit is waarschijnlijk te wijten aan de ruwe topografie waarop de meeste Arctische gletsjers zich vormen.
Antarctische ijsbergen daarentegen zijn over het algemeen groter en kunnen soms enkele miljarden tonnen wegen. Ze kunnen zelfs zo groot zijn als kleine eilanden. (IJsberg B-15 was groter dan Jamaica.) Grote tabelvormige ijsbergen komen alleen voor op Antarctica en er breken veel kleinere ijsbergen van af.
Antarctica's ijsberg kolossen
Hoewel ijsbergen zowel in het hoge noorden als in het hoge zuiden voorkomen, staat Antarctica erom bekend de echte reuzen te produceren. In juli 2017 produceerde de Larsen C Ice Shelf, de op drie na grootste ijsplaat op Antarctica, een van de meest kolossale ijsbergen die ooit in de moderne wereld zijn gezien: A68, groter dan de staat Delaware en twee keer zo groot als Luxemburg.
Jaren eerder, in de lente van 2000, brak de B-15 ijsberg af van Antarctica's Ross Ice Shelf. B-15 blijft de grootste ijsberg ooit gemeten. Op zijn grootst was hij groter dan het eiland Jamaica, met een oppervlakte van 11.000 vierkante km, een breedte van 37 km en een lengte van 295 km.
Voordat deze ijsbergen werden gevormd, brak de ijsberg A23a in 1986 van de Filchner-Ronne Ice Shelf. Hij bleef jarenlang vastzitten op de zeebodem, maar in 2020 begon hij eindelijk te bewegen. In november 2023 werd A23a gezien terwijl hij de noordelijke punt van het Antarctisch Schiereiland passeerde en op weg was naar de Zuidelijke Oceaan.
IJsbergen, ijskappen, gletsjers en opwarming van de aarde
Wanneer het klimaat stijgt, kalven ijsplaten en gletsjers sneller af en produceren ze meer ijsbergen. Veel wetenschappers geven de schuld aan de door de mens veroorzaakte opwarming van de aarde en beweren dat deze versnelde afkalving het gevolg is van kooldioxide en andere vervuilende stoffen die vrijkomen uit de industrie. Anderen beweren dat het afbreken van gigantische ijsbergen niet noodzakelijkerwijs een voorbode is van slechtere ijsomstandigheden in de toekomst.