Toen Antarctica niet werd gezien maar verbeeld
Lange tijd in de geschiedenis van de mensheid geloofde men dat er een groot continent aan de zuidkant van de aarde moest liggen om evenwicht te brengen in de bekende landen op het noordelijk halfrond. In de 15e eeuw hadden veel Europese kaarten zelfs een aanzienlijke landmassa met de naam Terra Australis in het verre zuiden geplaatst, hoewel het echte continent nog lange tijd onontdekt zou blijven.
De nieuwsgierigheid naar wat er aan de uiteinden van de aarde lag, nam toe dankzij de expedities van de Portugese ontdekkingsreizigers Bartolomeu Dias en Vasco de Gama, die in 1488 rond het einde van Afrika zeilden. En in de jaren 1520 navigeerde Ferdinand Magellan rond het puntje van Zuid-Amerika en stelde vast dat er eigenlijk geen landbrug naar het zuidelijke continent bestond. Deze ontdekking bakende de grenzen af van Terra Australis, het hypothetische terrein dat ooit Antarctica zou worden genoemd.
Kapitein Cook's ontmoeting met Antarctisch ijs
Een paar honderd jaar na Magellan kreeg kapitein James Cook de opdracht van de Britse Royal Navy om de Zuidpool zo dicht mogelijk te verkennen. In 1773 stak Cook's HMS Resolution de poolcirkel over en registreerde verschillende soorten ijs, waarvan sommige op kleine eilanden leken terwijl andere zich zo ver als het oog kon zien uitstrekten. De expeditie was over het algemeen succesvol, want Cook kwam tot op 500 km van Antarctica.
Het volgende jaar voer Cook verder naar het zuiden en zeilde naar de andere kant van het continent voordat hij op ondoordringbaar ijs stuitte. Hij was natuurlijk teleurgesteld dat hij niet verder kwam, maar hij schreef in zijn dagboek dat "een poging wagen een gevaarlijke en onbezonnen onderneming zou zijn geweest". Voor Cook was de veiligheid van zijn bemanning van het grootste belang.
Ross' grote tocht naar de Zuidpool
Aan het begin van de 19e eeuw was er grote belangstelling voor het bereiken van de Zuidpool en het achterhalen van de ware omvang van de verre zuidelijke landmassa's. De meest succesvolle expeditie naar de Zuidpool was die van Ross. De meest succesvolle expeditie naar de pool werd geleid door James Clark Ross, wiens Royal Navy expeditie duurde van 1839 tot 1843. Ross was al een volleerd ontdekkingsreiziger, omdat hij de magnetische noordpool had gelokaliseerd, en nu was hij vastbesloten om het tegenovergestelde te vinden.
Tijdens deze expeditie stuitte Ross op de Grote Ijsbarrière, die nu de Ross Ice Shelf wordt genoemd. Hij passeerde ook twee vulkanen, die hij Mount Erebus en Mount Terror noemde naar zijn schepen, en hij ontdekte Cape Adare en McMurdo Sound. Hij slaagde er echter niet in om de Zuidelijke Magnetische Pool te bereiken.
Ross overtreffen door te overwinteren op Antarctica
In 1899 leidde Carsten Borchgrevink een expeditie die Ross' prestaties wilde overtreffen. Borchgrevink had al poolervaring: Vier jaar eerder roeide hij met zes anderen naar een klein strandje op Kaap Adare en maakte daar de eerste bekende landing op het vaste land van Antarctica. Terugkerend naar deze locatie op zijn schip, Southern Cross, was Borchgrevink van plan een basis op te zetten.
Daar wilde hij als eerste op Antarctica overwinteren en de magnetische zuidpool ontdekken. Kamp Ridley, dat bestond uit geprefabriceerde hutten, werd snel opgericht bij Kaap Adare. Na een barre winter waarin de bemanning hun hutten bijna in brand stak, werden Borchgrevink en zijn mannen weer opgepikt door deSouthern Cross.
Ze voeren zuidwaarts in de richting van de Ross Ice Shelf en landden op Possession Island voordat ze de shelf overstaken. Hoewel ook zij de Zuidelijke Magnetische Pool niet vonden, kwamen ze verder zuidwaarts dan ooit tevoren.
Scott's schip vormt een basis op Antarctica
In 1901 leidde Robert Falcon Scott de Royal Navy Expeditie naar Antarctica met als publiek doel onderzoek. Privé wilde Sir Clements Markham, voorzitter van de Royal Geographical Society en voorvechter van Scott's expeditie, echter dat Scott de Zuidpool zou bereiken. In maart van het volgende jaar had Scott het Antarctische continent bereikt en zijn schip , de Discovery, laten invriezen in McMurdo Sound.
Met drie jaar voedsel aan boord waren Scott en zijn bemanning meer dan voorbereid om de winter op Antarctica door te brengen. Een initiatief om de mannen tijdens de lange winter te vermaken was de oprichting van een krant, South Polar Times. Na de winter zette Scott koers naar de Zuidpool, maar al snel ondervond het team moeilijkheden op de Grote Ijsbarrière. De mannen en honden boekten elke dag weinig vooruitgang.
Hoewel ze er niet in slaagden om de Zuidpool te bereiken, hadden ze 1.370 km afgelegd, de langste reis op Antarctica en de reis die het dichtst bij de Zuidpool kwam.
Shackleton en de poort naar de Zuidpool
In 1907 werd aangekondigd dat Ernest Shackleton een expeditie zou leiden die zowel de Zuidelijke Magnetische Pool als de Geografische Zuidpool zou bereiken. Toen hij in 1908 het continent bereikte, verdeelde Shackleton zijn mannen in verschillende teams. Voordat de winter intrad, had een van de teams Mount Erebus al beklommen.
Na de winter lag het zwaartepunt van de expeditie: Eén groep baande zich een weg naar het Victoria Land Plateau in de richting van de Magnetische Zuidpool en een maand later begon Shackleton aan zijn eigen tocht in de richting van de Geografische Zuidpool. Het ging echter moeizaam. Shackleton besloot de sledehonden achter te laten en pony's te gebruiken om de uitrusting te trekken.
In november bereikten ze de locatie van Scott. Hoewel ze de ultieme prijs van het bereiken van de geografische zuidpool niet haalden, beweerde de tegenpartij de zuidelijke magnetische pool te hebben gevonden. Bovendien ontdekten ze de Beardmore gletsjer, die bekend staat als de poort naar de Zuidpool.
De routes van de grote ontdekkingsreizigers van Antarctica volgen
Vandaag kun je de wereld zien die deze grote ontdekkingsreizigers in kaart brachten door aan je eigen Antarctica-reis te beginnen. Op bepaalde reizen kun je zelfs hun hutten bezoeken. In Cape Adare staat de historische hut van Borchgrevink nog steeds tussen een van de grootste Adéliepinguïnkolonies ter wereld, met meer dan 250.0000 paren.
De hut van Shackleton is ook bewaard gebleven en is aangewezen als speciaal beschermd gebied op Antarctica, dat wordt beheerd door de Antarctic Heritage Trust als onderdeel van het Ross Sea Heritage Restoration Project. Shackletons hut zal zeker indruk maken op iedereen die hem bezoekt en biedt uitzicht op de Transantarctische bergen, Mount Erebus, Barne Glacier en McMurdo Sound.
Alles in de hut is gelaten zoals het was toen zijn bemanning er woonde: Buiten staan dozen met maïs en binnen staan de planken vol met vlees- en groenteconserven. De kleren van de bemanning hangen nog steeds aan haken en aan de waslijn.