Een bezoek aan het fascinerende eiland Jan Mayen
Na het verkennen van het afgelegen eiland Fair Isle, richtte onze Atlantic Odyssey reis haar aandacht opnieuw op het noorden en lieten we de uiterste hoeken van het Verenigd Koninkrijk achter ons. Onze bestemming was Jan Mayen, een vulkanisch eiland gelegen op de mid-Atlantische bergrug net ten noorden van 71° (ongeveer 550 kilometer ten noorden van IJsland en 450 kilometer ten oosten van Groenland).
Jan Mayen zou het grootste deel van de tijd in mist gehuld zijn, dus het was een aangename verrassing om de kegelvormige krater aan de horizon te zien verschijnen. Meer dan tachtig zeemijlen verderop en volledig vrij van wolken.
© Karen Mulders - Jan Mayen landingsstrand
Korte geschiedenis van Jan Mayen
Jan Mayen werd al vermeld in vroege manuscripten van Noorse en Ierse reizigers, maar werd in de17e eeuw voor het eerst bezet door Engelse en Nederlandse walvisvaarders. Tot de jaren 1900 werd het eiland weinig bezocht en in 1906 vestigden Noorse pelsjagers en jagers zich op het eiland, op zoek naar de blauwe Poolvos voor zijn pels.
In 1921 werd er een meteorologisch station gevestigd en sindsdien is het eiland voortdurend bewoond geweest. In 1930 werd het officieel bij Noorwegen gevoegd en kort daarna was het het enige deel van Noorwegen dat niet onder Duitse bezetting viel, ondanks een aantal pogingen daartoe. Nu wordt het beheerd door het Noorse leger en wordt er het hele jaar door meteorologische wetenschap bedreven.
Landing Båtvika, in het zuidelijke deel van Jan Mayen
De Zodiacs verlieten het schip en gingen in de richting van Båtvika (The Boat Cove), een baai aan de oostkust vlakbij de Noorse basis. Zelfs bij een redelijk kalme zee was het geen garantie om aan land te gaan, want zelfs een kleine deining op zee kan grote golven op de steil aflopende kustlijn werpen, wat een lastige landing oplevert. We hoefden ons geen zorgen te maken. We werden begroet door een idyllische baai omzoomd met aszwart zand dat weinig hinder ondervond van het zachtjes kabbelende water. We werden ook begroet door een groep Noorse basismedewerkers die ons van harte welkom heetten op hun eiland in de zon.
Vulkanisch landschap
Een gestage stroom passagiers volgde onze eerste Zodiac die met gemak van boord ging en vervolgde zijn weg noordwaarts langs de enige weg op het eiland. Velen stopten voor een bezoek aan de winkel op de basis en bijna iedereen verkende het landschap achter de basis. De vulkanische geschiedenis van het eiland is overal zichtbaar en deed me denken aan eilanden in de South Shetlands. Jan Mayen kan in twee helften worden verdeeld.
Op de noordelijke helft van het eiland, Nørd Jan, ligt Beerenburg, de meest noordelijke actieve vulkaan ter wereld. De vulkaan heeft de klassieke vorm van de 'berg Fuji' en heeft een mooie caldera als je hem op satellietbeelden bekijkt. Het zuidelijke uiteinde is niet minder vulkanisch, maar is een wirwar van lavastromen, gestreepte hellingen en sintelkegels.
© Oceanwide Expeditions - Prachtig Jan Mayen Panorama
De twee delen worden gescheiden door een smalle landengte van soms minder dan 3 kilometer breed. Een van de meest magische ervaringen was toen je even pauzeerde en het volume van de roep van de drieteenmeeuwen in je opnam die weerklonk vanaf de kliffen boven de weg. Als je je naar de zee wendt, zie je op de stranden drijfhoutresten in de vorm van boomstammen die van hun Siberische houthakkers zijn gescheiden, scheepsafval en boeien van de visserij.
Zeilen naar het noorden
Na een rustig vertrek gingen we voor anker en vertrokken we uit Jan Mayen onder een donker wordende hemel met slecht weer vanuit het zuiden. De Plancius voer langs de spectaculaire kust van Nørd Jan. De gelaagde vulkanische kliffen konden door de verrekijker worden afgestruind op zoek naar een groot aantal zeevogels, totdat onze aandacht werd afgeleid naar een bultrugpaar. Mooi avondlicht op de top van Beerenburg stuurde ons noordwaarts op zoek naar het ijs.