Wat is pannenkoekenijs?
Pannenkoekijs is een term die wordt gebruikt om over het algemeen ronde ijsformaties te beschrijven met een doorsnede van 30 cm (12 inch) tot drie meter (10 voet) en een dikte tot 10 cm (4 inch). Pannenkoekenijs is meestal gegroepeerd en de randen van stukken pannenkoekenijs zijn vaak verhoogd door veelvuldige botsingen met ander ijs. De ophoping van slush en frazilijs, een verzameling ijskristallen die hun vorm aannemen op bewegend water, draagt ook bij aan de verhoogde randen van pannenkoekenijs.
Productie van pannenkoekijs
Pannenkoekenijs wordt vaak gevormd door vet ijs, een dun laagje ijs dat zich verzamelt op het oppervlak van onrustig water (zoals aanzwellende zeeën) en dat vaak frazil ijs en slush bevat. Wanneer de drijvende ijsschilfers van vet ijs uit elkaar vallen, vormt zich uit de stukken pannenkoekenijs.
Meer turbulente wateren kunnen pannenkoekenijs omvormen tot grotere ijsmassa's door een fenomeen dat "vlotten" wordt genoemd. Dit gebeurt wanneer stukken ijs op elkaar worden geduwd en uiteindelijk samenvriezen tot stevige platen. Deze platen worden ijsschotsen en vanaf dat stadium kunnen ze zich consolideren tot nog grotere ijskappen.
Toenemend pannenkoekijs op de Noordpool
Er wordt gezegd dat het pannenkoekenijs in het noordpoolgebied toeneemt en sommige onderzoekers speculeren dat de klimaatverandering een factor kan zijn. Er wordt zelfs beweerd dat de opbouw van pannenkoekijs de temperatuurstijging kan versnellen.
Omdat veel van het grotere Arctische zee-ijs is afgenomen, is meer oppervlaktewater blootgesteld aan wind. De golven die door deze wind worden opgewekt, hebben geleid tot de opwinding waarin pannenkoekenijs vaak voorkomt. Door de ronde vorm van pannenkoekijs wordt een groter deel van het water blootgesteld aan zonnestraling die anders door het zee-ijs zou worden weerkaatst.
Pannenkoekijs en andere formaties
Pannenkoekijs is geen geïsoleerd fenomeen, maar komt voor in een grote verscheidenheid aan ijsformaties en gedragingen. Pannenkoekijs staat bekend als "nieuw ijs", wat staat voor recent gevormd ijs dat nog geen vaste vorm heeft aangenomen. Frazil-ijs, dat bestaat uit spikkels en platen, behoort ook tot deze groep.
Slush, sneeuw verzadigd met water, kan ook als nieuw ijs worden beschouwd. Er is ook shuga (ijsklompen die slechts een paar cm groot zijn en een sponsachtige textuur hebben) en vet ijs (een opeenhoping van frazil-ijs in een soepachtige olievlekachtige laag die zich vormt op het oppervlak van snel afgekoeld water).
Pannenkoekenijs is slechts één stadium in deze evoluties, die gaan van nieuw ijs naar nilas (sterkere ijskorsten) naar jong ijs (tussen nilas en eerstejaars ijs), enzovoort. De studie van ijs is niet alleen fascinerend door zijn veelzijdigheid, het geeft ook veel aan over polaire klimatologische omstandigheden.